Het zijn bijzondere tijden, het COVID virus schut onze samenleving en ons leven door elkaar. Zelfs open doen voor de vanavond Sint-Maarten kinderen is niet vanzelfsprekend.
Dit zal nog wel even voortduren. Een virus verdwijnt niet plotseling wanneer er vaccins beschikbaar komen. En wat de werking daarvan zal zijn, is nog ongewis.
De schade die intussen is aangericht aan onze bedrijven, instellingen, verenigingen en welzijn van onze inwoners is nog niet goed te overzien. Het is nog volstrekt onduidelijk wat de toekomst ons zal brengen en wat er op welk moment weer mogelijk wordt.
En dan is het goed om te kunnen constateren dat de gemeentelijk organisatie gewoon door is blijven draaien. Ondanks het verplichte thuiswerken is de winkel open gebleven. Ook de taak om de landelijke steunmaatregelen snel ter beschikking te stellen aan de degene die dit nodig hadden, kon snel worden opgepakt. Daarbij is ook proactief contact gezocht met bedrijven, instellingen en verenigingen. Dat verdient waardering voor alle betrokkenen en wij vragen het college dan ook onze waardering over te brengen aan de ambtelijke organisatie.
Ook onze griffie verdient een compliment, zij hebben ons, pionierend, in staat gesteld onze rol als raad online te kunnen vervullen. Waarbij ook insprekers worden ondersteund om hun bijdrage te kunnen blijven leveren.
En niet te vergeten onze Boa’s die verguist en soms zelfs bespuwd zijn, maar wat doen ze goed en belangrijk werk. Waarvoor dank!
Inmiddels hebben 60% van de Nederlandse gemeenten grote financiële zorgen. Het sluitend maken van de begroting lukt hen niet meer zonder flinke bezuinigingen. Dit geldt ook voor onze buren Heemskerk en Velsen. Wat dat betreft staan wij er relatief goed voor. Er is zelfs ruimte voor een herstelfonds, een luxe die slechts weinige gemeenten zich kunnen veroorloven.
Toch mogen wij ons niet rijk rekenen. Wij kunnen onze rekeningen betalen, daarmee houdt het wel op. De toekomst is ongewis, los van de effecten van COVID, gezien de sterke afhankelijkheid van de rijksoverheid. Denk hierbij aan de aanpassingen van het gemeentefonds met mogelijke negatieve uitwerkingen op gemeenten van onze grootte. Maar ook de voortdurende druk op de kosten van de sociale voorzieningen door de te lage budgetten vanuit het rijk.
GL steunt de decentralisaties maar dan is er wel voldoende budget nodig. Wij steunen dan ook de noodkreet en het beroep op het gezond verstand dat uit vele gemeenteraden richting Den Haag wordt gedaan.
Beverwijk staat er dus financieel relatief goed voor. Echter, zoals onze fractie al geruime tijd aangeeft: er is geen vet op de botten. En dat vraagt om soms lastige keuzes als er tegenvallers zijn en het besef dat ambities op dit ogenblik niet betaalbaar zijn.
Beverwijk is snel gegroeid in de jaren 60 en 70. En juist de toen aangelegde en gebouwde infrastructuur van wegen, riolen en ook schoolgebouwen nadert het einde van haar levensduur.
Strategisch past dat wel mooi, zo heeft ieder nadeel zijn voordeel. Tegelijkertijd kunnen de opgaven van energietransitie, klimaatadaptatie, vergroening maar ook de recente inzichten in veilige luchtverversing worden opgepakt. Financieel is het echter een niet eerder begrote aderlating.
GroenLinks prijst en steunt het college in haar keuze om te kijken naar de betaalbaarheid op de langere termijn. GroenLinks ziet dat het college verantwoordelijkheid neemt en er bewust voor kiest hiervoor nu al geld te gaan reserveren en te gaan sparen. Hiermee wordt voorkomen dat dit als financieel probleem op het bord van een volgend college en raad wordt gelegd. GL heeft hier al enige jaren op aangedrongen. Wij zijn dan ook verheugd dat het kwartje is gevallen bij het college.
Het college durft de stap aan om te kiezen voor de langere termijn en daarmee het mogelijk gezichtsverlies van het los laten van ambities voor lief te nemen. Een verstandig en ook moedig besluit.
Waren dan de uitgaven aan de ambities een verspilling van geld en moeite? Zeker, er zullen partijen zijn die dat zeggen. GL ziet dan anders, het waren en zijn waardevolle onderzoeken naar de haalbaarheid en de bijkomende kosten. Waardevolle informatie die gebruikt kan worden om op termijn, bijvoorbeeld in de volgende collegeperiode en meer bewust van de financiële beperkingen, plannen aan te passen.
Zijn de ambities nu helemaal van tafel? Voor GL zeker niet. Het college neemt nu geen budgetten op in de begroting. Maar zoals het college ook al verwoordde in de commissie vergadering de Raad gaat hierover.
GL heeft dan ook zeker nog de behoefte aan de inhoudelijke discussie en een dialoog of er mogelijkheden zijn om een of meerdere ambities wel mogelijk te maken. Het nu gehanteerde uitgangspunt dat de gemeente alle ambities voor 100% zowel financiert als de risico’s draagt is wat GL betreft, niet een in beton gegoten uitgangspunt. Integendeel. Laten wij, ook als Raad, kijken naar creatieve oplossingen.GL geeft hierbij het zwembad en het IKC nog niet helemaal op.
Voor de toekomst van het theater zou GL eerst de nasleep van COVID willen afwachten. GL ziet hier ook nadrukkelijk voor de regio een taak. Het theater heeft een regionale functie en gezien de hoge kosten is een regio-brede investering misschien de enige haalbare weg om een nieuw theater te realiseren.
Als voorbeelden en als vraag aan het college: Wat denk u hiervan:
1. Wat betreft het IKC (en wij gaan dat in december met elkaar bespreken) denken wij dat het goed is om kritisch te kijken naar het budget.
In Heiloo bouwt men een IKC voor € 5,5 miljoen, alle franje is daarbij weggehaald.
Zoeken naar samenwerking met zorgpartners of een woningbouwvereniging. Zouden Woon op Maat of Pré Wonen hier een rol in kunnen nemen, mogelijk in combinatie met woningbouw, ….woontoren?
2. Wat betreft het zwembad, willen wij niet te hoge verwachtingen wekken. Het zwembad is niet in eigendom van de gemeente, ook het personeel is niet in gemeentelijke dienst. Dat is anders dan in Heemskerk. Misschien kan het sportfondsenbad samen met de gemeente Heemskerk in een nieuw Zwembad investeren? En kan de gemeente Beverwijk net als nu het zwembad met een subsidie steunen?
3. En is er echt ruim 19 miljoen nodig voor nieuwe schoolgebouwen of kan er ook voor minder, kwalitatief goede scholen worden gebouwd. De rijksoverheid heeft een programma Circulaire Economie in de Bouw. Dus waarom niet meer inzet op renovatie en hergebruik, en kijk eens naar de mogelijkheid van Europese, Landelijke of Provinciale subsidies. Er zijn zeker al landelijke subsidies voor verduurzaming en klimaatverbeteringen.
De Gemeente staat voor grote opgaven om onze stad leefbaar te houden. Duurzaamheid, CO2 neutraal de effecten van de klimaatverandering opvangen zoals de hoge temperaturen en het toenemen van het aantal zware regenbuien.
Dit moet in 2021 verwerkt worden in wijkgerichte klimaatadaptie en warmte plannen.
Participatie is een verplicht onderdeel van het traject. GL vraagt aandacht voor een zorgvuldige participatietraject en zou graag zien dat de raad en betrokken wijkbewoners actief worden meegenomen in verdere uitwerking.
Wanneer gaan wij wat en waar doen. En hoe gaan wij het betalen. Ook hier ligt waarschijnlijk een nog niet in begrotingen verwerkte financiële opgave. Wij zouden graag van de college horen of en hoe hier financieel op is voorgesorteerd.
GL ziet ook dat er NU een urgente behoefte is aan woningen. GL vindt het belangrijk dat er binnenstedelijk wordt gebouwd, handen af van de schaarse natuur in duinen en parken. En bouwen zou niet automatisch tot meer wegen en autoverkeer moeten leiden.
Willekeurig hoogbouw in bestaande woonwijken uitstrooien lijkt ons ook geen goed idee. De luchtstroming problematiek is daarvan een goed voorbeeld. Hoge gebouwen kunnen veel wind op straat niveau veroorzaken. In de Volkskrant stond hier verleden week vrijdag een groot artikel over. Met ook oplossingen: oplossing 1: zet nooit een solitaire flatgebouw neer in een laagbouw wijk. Ook de bewoners rondom het Kuenenplein wijzen ons op deze problematiek.
Wij wachten dan ook met smart op een hoogbouw visie waarin per wijk wordt aangegeven of en op welke manier hoogbouw mogelijk is. De visies van andere gemeenten, zoals bijvoorbeeld Amstelveen, kunnen hier als voorbeeld dienden.
Bouwen langs het spoor, op fiets en loopafstand van het NS Station, juichen wij toe. Daarbij vinden wij het belangrijk dat gezocht wordt naar een combinatie van niet overlast gevende werkgelegenheid, een gemengd aanbod van woningen, winkels voor eerste levensbehoefte en ontspanning. De spoorzone is hier voor de perfecte plek. Het is goed dat hier nu in wordt geïnvesteerd.
GL is van mening dat doortastendheid, samenwerking met vele partijen en dus echte participatie van alle belanghebbenden noodzakelijk is voor succes. Dit in combinatie met op voorhand aandacht voor de financiering en betaalbaarheid. En natuurlijk een positieve businesscase en evenwichtige verdeling van de risico’s voor alle betrokkenen.
De wethouder heeft zijn werkhandschoenen al aan, dus aan de slag. Wij vragen ons wel af wanneer hier zicht is op de eerste resultaten? Handen uit de mouwen zal wel moeten leiden tot resultaat.
Wij verzoeken het college de Raad periodiek (bijvoorbeeld ieder half jaar) actief over de stand van zaken te informeren. Wij zien deze stadsontwikkeling als gelijksoortig aan het Beverwijk Vitale stad Stedenbouwkundige project. Ook toen heeft GL het initiatief genomen om de raad periodiek te laten informeren over de voortgang van de grote deelprojecten. Wij vragen het college dit nu ‘spontaan’ op te pakken zodat een nieuwe motie 7 niet nodig is.
Samengevat: GL is blij te zien dat er een sluitende begroting ligt. Waarin er weliswaar nog enige taakstelling zit voor latere jaren, maar waarbij nadrukkelijk is gekozen voor het sparen voor de wettelijke taken en een rem is gezet op de ambities. Wel zouden wij als Raad veel eerder betrokken willen worden bij het maken van keuzes en willen wij nadrukkelijk nog in gesprek over de ambities en de mogelijkheden van een creatieve en alternatieve aanpak.
Omdat er geen financiële ruimte is, overweegt GL slechts één motie in te dienen en dan alleen een die kans ziet op een uitgavebeperking. Afhankelijk van het antwoord van de portefeuillehouder dienen wij deze wel of niet in. Immers, moties kosten geld en ambtelijke tijd waarbij wij ook nu prioriteit willen geven aan het blijven functioneren van onze gemeenschap in COVID tijd.
Wij zagen dat er een noodaggregaat voor een heel hoog bedrag begroot is en wij willen vooral voorkomen dat er een te duur voorstel wordt voorgelegd aan de Raad. Mogelijk kan de portefeuillehouder toezeggen dat er naar goedkopere mogelijkheden wordt gekeken.
De belangrijkste bijdrage die het college kan leveren is uiteraard doorgaan met de bestaande gemeentelijke taken en investeringen, het efficiënt en vooral effectief beschikbaar stellen van landelijke en provinciaal steunmaatregelen. Met het gemeentelijke herstelfonds als aanvullend financieel instrument.