Cijfers

Luchtvervuiling kostte volgens het Europees Milieu Agentschap (EEA) in 2019 voor Europa 307.000 levens.  Wereldwijd sterven er zo'n 7 miljoen mensen aan de gevolgen van luchtvervuiling. Blootstelling aan schadelijke stoffen in de lucht leidt tot longkanker ,hart- en vaatziekte en andere aandoeningen. De Wereld Gezondheids Organisatie (WHO)  meldt dat er nieuw bewijs is dat luchtvervuiling ook op lagere concentratieniveaus schadelijk is. De WHO heeft daarom haar waarden voor vervuilende stoffen bijgesteld naar beneden toe .

Er is in de afgelopen jaren wereldwijd vooruitgang geboekt. Begin jaren 90 leidde luchtvervuiling in Europa zelfs nog tot bijna een miljoen vroegtijdige sterfgevallen. Het gaat nu om het aantal van 307.000. Dat zij er nog veel te veel.  De meest vervuilende stoffen zijn fijn stof, stikstofdioxide en ozon. Aldus een bericht van het ANP op 15 november 2021.  Over cijfers valt altijd te twisten: kloppen de aantallen en klopt het dat genoemde overlijdens puur aan luchtvervuiling zijn te wijten ? Hoe het ook zij:  luchtvervuiling betekent een aanslag op de gezondheid van mensen. Er zijn in de loop van de jaren wereldwijd verbeteringen gekomen, maar er valt nog heel veel te verbeteren,  ook in onze regio. Vandaar dit Definitief Programma Gezondheid en Luchtkwaliteit.

Het programma zelf

Ik ga de inhoud van het rapport hier niet reproduceren. Ik wil echter wel een paar belangrijke dingen noemen die GroenLinks opvallen:

  1. het programma behelst een brede aanpak van allerlei actoren binnen de luchtvervuiling: industriële bedrijven, scheepvaart, wegverkeer en de agrarische sector. Vraag aan de wethouder: waarom is het luchtverkeer niet meegenomen in dit programma.  Het is duidelijk dat onze regio ook te maken heeft met veel uitstoot van afval van kerosine, noch los van andere hinder zoals geluid. GroenLinks vindt het niet benoemen van deze vervuiler in het programma een gemiste kans.(Daar komt binnenkort een aparte nota voor ..antwoord hr Pannekeet van ODIJ..)
  2. Tata is een grote vervuiler, binnen de regio de grootste vervuiler. Deze fabriek, of eigenlijk deze 13 fabrieken, is echter niet de enige die uitstoot heeft van luchtvervuilende stoffen. De focus in de afgelopen tijd heeft vooral op Tata gelegen en ook op een fabriek als Harsco. Dat is op zich goed en begrijpelijk. Maar het laat onverlet dat ook de andere vervuilers onder de loep moeten worden gehouden. En dat gebeurt in dit Definitief Programma dan ook.
  3. Het aanpakken van de luchtvervuiling problematiek en het hebben van aandacht voor de gezondheid is een IJmondiale aangelegenheid, een gezamenlijke aanpak. Dat is ,voelt prima. Samen staan wij sterker.
  4. Goed in het Programma wordt meegenomen dat het om meer gaat dan alleen om luchtvervuiling. Het gaat in zijn algemeenheid ook om hinder. We hebben het dan b.v. over geluid en geur. Het programma kent dus ook op dit punt een brede aanpak.
  5. Het programma bevat ook een financiële paragraaf . Er wordt in aangegeven dat er geld moet worden vrijgemaakt (uit de algemene middelen) voor extra personeel, gedetacheerd bij  de Omgevingsdienst IJmond, mede gedragen door andere buurgemeentes: Velsen en Heemskerk. Ook wordt er geld uitgetrokken voor metingen langs de wegen. Aangekondigd  wordt dat eventueel nog extra budget In de toekomst moet worden vrijgemaakt voor het aanpakken van de luchtkwaliteit.
  6. Uit de Nota van Beantwoording van het Programma Gezondheid en Luchtkwaliteit wordt het duidelijk dat goed geluisterd is naar de zienswijzen die zijn binnen gebracht. Diverse zienswijzen hebben geleid tot aanpassingen van het definitief programma. Mensen en instanties hebben zich  ingespannen om hun zienswijzen te geven en het is goed te zien dat deze ook zijn effect hebben op de tekst van het programma en  op te nemen maatregelen.
  7. Het definitieve programma is gemaakt in opdracht van de gemeentes door de omgevingsdienst IJmond. Het straalt veel degelijkheid uit. Er zijn diverse onderdelen/paragrafen: industrie, woon- en leefomgeving, mobiliteit, scheepvaart, n tata Steel. Per paragraaf wordt het volgende goed aangegeven:  de algemene beschrijving van de voorgestelde maatregel, het gewenste resultaat, wie de maatregel uitvoert of gaat uitvoeren, wat voor soort uitvoering het betreft, de status van de maatregel (nieuwe maartregel; maartregel i nuitvoering; maartregel in voorbereiding), wie de betrokken partners zijn en tot slot binnen welke invloedssfeer de maatregel genomen wordt/i. Met het laatste wordt bedoeld wiens verantwoordelijkheid de uitvoering van de maatregel is. Veel maatregelen betreffen een binnengemeentelijke bevoegdheid. Het geeft de gemeente Beverwijk en de andere gemeentes een duidelijk handvat op welke aspecten zij zelf kunnen acteren.
  8. De voorliggende nota geeft ook heel nadrukkelijk aan welke worstelingen er zijn In het omgaan met de fysieke ruimte. Veel ligt immers al jarenlang vast. Bedrijven verplaats je niet zomaar en de aanwezigheid van scheepvaart en het luchtverkeer is een feit. Gemeentes en bewoners moeten marchanderen met dat wat er is. Maar binnen wat er is moet er van alles aan gedaan worden om de leefomgeving voor werkers en bewoners zo acceptabel mogelijk te maken. Zo’n worsteling is zichtbaar op bladzijde 17 van het onderdeel “De Achtergrond” waarin geschreven wordt over de Beste Beschikbare Technieken (BBT) voor  - en ik citeer ”de meeste doeltreffende methoden die technisch en economisch haalbaar zijn om emissies en andere nadelige gevolgen voor het milieu van een bedrijf  voorkomen”. Een inhoudelijk vraag aan de wethouder: hoe kijkt zij aan tegen de zinsnede: ”economisch haalbaar.”? Als gezondheid  op nummer 1 staat voor u en voor ons hoe moeten wij dan “economisch haalbaar” duiden ?
  9. Tot slot het programma bevat ook teksten waarin aangegeven staat wat er al aan resultaten is bereikt. Ook is er een nadrukkelijke verwijzing naar het Programma Tata Steel 2020-2050. Er is er begrijpelijk een apart hoofdstuk opgenomen over Tata Steel (hoofdstuk 6).

GroenLinks heeft in het Program een paragraaf aangetroffen over monitoring en evaluatie naar een platform Milieu en Gezondheid naar het Bestuurlijk Overleg Industrie & Gezondheid. In het raadsvoorstel staat dat het college de Raad jaarlijks rapporteert  over de voortgang van de uitvoering via het gemeentelijk jaarverslag en het jaarverslag van de omgevingsdienst IJmond. GroenLinks vindt dit te mager en wil eigenlijk dat er in een openbare raadscommissie op basis van documenten wordt teruggekeken op de voortgang mbt. het onderwerp gezondheid In Beverwijk/Wijk aan Zee. Het  onderwerp is te belangrijk om dit niet jaarlijks op de agenda van een raadscommissie aan de orde te laten komen. Groen links wil graag van de wethouder horen of ze iets kan (toe)zeggen over de rapportage In de toekomst naar de Raad toe.  In een openbaar te volgen commissie,  want als er één ding va groot belang is, is het wel dat de communicatie naar de bewoners zo optimaal mogelijk moet zijn en blijven. GL wil graag horen van de wethouder wat zij voor ogen heeft ten aanzien van die gevraagd openbare rapportage. (Wethouder doet een toezegging om dit uit te voeren)

Kijken naar ons zelf. Luchtvervuiling en economie.

De economie zijn wij. Onze samenleving vraagt om economie. Economie is het fenomeen dat producten worden ontworpen en gemaakt ten bate van de samenleving. Wij zijn producenten en consumenten. Ook de dienstverlening  (neem de gezondheidzorg als voorbeeld) maakt deel uit van de samenleving en dus van het economische bestel. Sinds de industriële revolutie is gebruik maken van wat de aarde biedt zeer intensief geworden. In die productie- en consumentendrift is er heel lang niet gelet op de gevolgen daarvan. De laatste 10 tallen jaren is er sprake van een kanteling. Dat is onder andere begonnen met het rapport van de club van Rome. (1972; ‘Grenzen aan de groei’) Er komt steeds meer besef van wat we aan het doen zijn. Er zijn crises zichtbaar:
1) klimaatcrisis,  zichtbaar in tal van facetten.
2) de  energiecrisis met tal van facetten (geo-politiek, economisch; schade aan milieu en mens)
3) het verschijnsel van de moeilijk beheersbare coronapandemie.
De maatregelen in de nota Definitief Programma betreffen maatregelen die de overheden moeten en kunnen nemen, maar het laat onverlet dat er ook een individuele verantwoordelijkheid is van ons als burgers in de keuzes die wij maken op individueel vlak met gevolgen voor milieu en de kwaliteit van lucht. GroenLinks omarmt dan ook van harte dat wordt aangegeven In het programma de vooruitgang die bereikt is omtrent b.v. het fietsverkeer b.v. in dat wat IJmond Bereikbaar tot stand heeft gebracht. Kort gezegd: grote lucht- vervuilende en hindergevende bedrijven moeten aangepakt worden, strengere normen en een betere controle moeten er komen, maar ook individueel gedrag van mensen in onze omgeving is van belang.

Instemming

Gl stemt in met het voorliggende programma en met de financiële paragraaf.

In het verband van gezondheid en luchtkwaliteit is het ook goed te benoemen dat er in maart/april 2021 een regionale gezondheidsnota is aangenomen door onze raad. Die  gaat vooral over leefstijl winst. Maar bij het aannemen van die regionale nota is er een amendement aangenomen dat er een agenda wordt opgesteld met ook aandacht voor de fysieke omgeving. Het aangenomen amendement legt nadrukkelijk het verband tussen de gezonde geest/het gezonde lijf aan de ene kant en de leefomgeving aan de andere kant. Beide moeten samengaan. (Aan dit amendement wordt nog uitvoering gegeven .. aldus de Wethouder in haar reactie...)

Er valt nog veel te verbeteren. We zien echter kantelpunten en kantelbewegingen en kijken met enig vertrouwen op het punt van de aanpak van vervuilende stoffen en van leefstijlgedrag de toekomst in.